Mga Bagong Kumakalat Na Sakit Sa Pilipinas: Ano Ang Dapat Mong Malaman?

Uy, mga kaibigan! Kamusta kayo? Lately, napansin ko na parang ang daming sakit na kumakalat sa atin sa Pilipinas, 'di ba? Kaya naman, naisip kong mag-research at i-share sa inyo ang mga dapat nating malaman tungkol sa mga bagong sakit na ito. Tara, alamin natin ang lahat-lahat!

Ano ang mga Bagong Sakit na Kumakalat sa Pilipinas?

So, ano nga ba ang mga sakit na talagang dapat nating pagtuunan ng pansin ngayon? Heto ang ilan sa mga sakit na kasalukuyang nagiging malaking issue sa ating bansa:

• Dengue: Ito yung sakit na palaging nagbabalik, lalo na tuwing tag-ulan. Ang dengue ay nakukuha sa kagat ng lamok na may dalang virus. Mga sintomas nito? Mataas na lagnat, matinding sakit ng ulo, sakit sa likod ng mga mata, at pamamantal sa balat. Grabe, nakakapagod kapag may dengue, guys!
• COVID-19 Variants: Syempre, hindi pa rin natin pwedeng kalimutan ang COVID-19. Bagaman at parang medyo okay na tayo ngayon, patuloy pa rin ang pag-mutate ng virus, kaya nagkakaroon pa rin tayo ng mga bagong variants. Kailangan pa rin natin mag-ingat, lalo na sa mga lugar na maraming tao.
• Influenza (Flu): Ang trangkaso, o flu, ay isa ring karaniwang sakit, lalo na tuwing tag-ulan at taglamig. Minsan, akala natin simpleng sipon lang, pero pwedeng maging mas malala ang flu, lalo na sa mga bata, matatanda, at may mga sakit.
• Leptospirosis: Ito naman ay sakit na nakukuha sa ihi ng mga daga at iba pang hayop. Kadalasan, nagkakaroon tayo nito kapag lumulusong sa baha. Kaya ingat-ingat tayo, guys, lalo na kapag tag-ulan.
• Hand, Foot, and Mouth Disease (HFMD): Karaniwan itong sakit sa mga bata, na nagdudulot ng mga paltos sa kamay, paa, at bibig. Nakakahawa ito, kaya kailangan nating mag-ingat para hindi kumalat.

Paano ba Nakukuha ang mga Sakit na Ito?

So, paano nga ba tayo nagkakasakit? Ang mga sakit na nabanggit ay nakukuha sa iba't ibang paraan:

• Dengue: Nakukuha sa kagat ng lamok na may dalang virus. Kaya importante na protektahan ang sarili laban sa mga lamok, lalo na sa mga oras na aktibo sila.
• COVID-19 Variants: Naipapasa sa pamamagitan ng droplets mula sa pag-ubo, pagbahing, o pagsasalita. Kaya importante ang pagsusuot ng mask, paghuhugas ng kamay, at pag-iwas sa matataong lugar.
• Influenza (Flu): Naipapasa din sa pamamagitan ng droplets. Kaya importante rin ang pag-iwas sa malapit na pakikipag-ugnayan sa mga taong may sakit.
• Leptospirosis: Nakukuha sa paglusong sa tubig na kontaminado ng ihi ng hayop, lalo na ng mga daga. Kaya kailangan ang pag-iwas sa baha at pagsuot ng protective gear kung kinakailangan.
• HFMD: Nakukuha sa pamamagitan ng direktang pagkakadikit sa laway, uhog, o dumi ng mga taong may sakit. Kaya mahalaga ang paghuhugas ng kamay at pag-iwas sa malapitang kontak sa mga batang may sakit.

Ano ang mga Sintomas?

Ang mga sintomas ay nag-iiba depende sa sakit, pero may mga karaniwang sintomas na pwede nating mapansin:

• Lagnat: Maraming sakit ang nagdudulot ng lagnat. Kung mataas ang lagnat mo, magpakonsulta agad sa doktor.
• Sakit ng Ulo: Ang sakit ng ulo ay karaniwan din, lalo na sa dengue at flu.
• Pagkapagod: Pakiramdam na pagod at walang lakas. Ito ay karaniwan sa maraming sakit.
• Sore Throat: Makirot ang lalamunan, karaniwan sa flu at iba pang impeksyon sa respiratoryo.
• Ubo at Sipon: Karaniwan sa flu at COVID-19.
• Pantal sa Balat: Karaniwan sa dengue at HFMD.
• Sakit ng Katawan: Pakiramdam na masakit ang buong katawan, karaniwan sa flu.

Kung mayroon kang alinman sa mga sintomas na ito, huwag mag-atubiling kumunsulta sa doktor. Mas mabuti nang maaga natin malaman kung ano ang sakit natin at kung paano ito gagamutin.

Paano Maiiwasan ang mga Sakit na Ito?

Siyempre, mas importante ang pag-iwas kaysa sa paggamot. Narito ang ilang mga tips kung paano natin maiiwasan ang mga sakit na ito:

• Magpabakuna: Ang pagpapabakuna ay isang epektibong paraan upang maiwasan ang ilang mga sakit, tulad ng flu at COVID-19. Magtanong sa iyong doktor kung anong mga bakuna ang kailangan mo.
• Maghugas ng Kamay: Palaging maghugas ng kamay gamit ang sabon at tubig, lalo na bago kumain, pagkatapos gumamit ng banyo, at pagkatapos humawak ng mga bagay sa publiko.
• Magsuot ng Mask: Sa mga lugar na maraming tao, lalo na kung may mga kaso ng COVID-19 o iba pang respiratory diseases, magsuot ng mask.
• Iwasan ang Pagkakalantad sa mga Lamok: Gumamit ng mosquito repellent, magsuot ng mahahabang damit, at siguraduhing walang nakatambak na tubig sa paligid ng iyong bahay upang maiwasan ang pagdami ng lamok.
• Iwasan ang Baha: Kung maaari, iwasan ang paglusong sa baha. Kung kailangan mong lumusong, magsuot ng protective gear, tulad ng bota.
• Panatilihing Malinis ang Paligid: Linisin at ayusin ang iyong bahay at bakuran upang maiwasan ang pagdami ng mga daga at iba pang hayop na maaaring magdala ng sakit.
• Kumain ng Masustansyang Pagkain: Ang pagkain ng masustansyang pagkain ay nagpapalakas ng ating immune system.
• Uminom ng Maraming Tubig: Ang pag-inom ng maraming tubig ay nakakatulong sa ating katawan na labanan ang mga sakit.
• Magpahinga ng Sapat: Ang sapat na pahinga ay mahalaga para sa ating kalusugan.

Kailan Dapat Magpakonsulta sa Doktor?

Huwag mag-atubiling magpakonsulta sa doktor kung ikaw ay nakakaranas ng mga sintomas ng sakit, lalo na kung ang mga ito ay malala o hindi nawawala sa loob ng ilang araw. Narito ang ilang mga senyales na dapat mong bigyang pansin:

• Mataas na Lagnat: Lagnat na higit sa 38 degrees Celsius.
• Matinding Sakit ng Ulo: Sakit ng ulo na hindi nawawala o lumalala.
• Hirap sa Paghinga: Paghinga na mabilis o hirap huminga.
• Pananakit ng Dibdib: Anumang pananakit sa dibdib.
• Pagkawala ng Malay: Pagkawala ng malay o pagkalito.
• Pagtatae o Pagsusuka: Pagtatae o pagsusuka na hindi tumitigil.
• Mga Palatandaan ng Dehydration: Labis na pagkauhaw, tuyong bibig, at madilim na ihi.
• Mga Sintomas na Lumalala: Anumang sintomas na lumalala sa paglipas ng panahon.

Ang pagkonsulta sa doktor ay makakatulong sa iyo na matukoy ang sanhi ng iyong sakit at makatanggap ng tamang paggamot.

Konklusyon

Guys, sana ay nakatulong ang impormasyong ito. Ang pagiging alerto sa mga bagong sakit na kumakalat ay mahalaga para sa ating kalusugan. Tandaan, ang pag-iingat ay mas mabuti kaysa sa paggamot. Maging responsable, mag-ingat palagi, at kumunsulta sa doktor kung kinakailangan. Alagaan natin ang ating sarili at ang isa't isa!

Disclaimer: Ang artikulong ito ay para sa impormasyon lamang at hindi dapat gamitin bilang kapalit ng medikal na payo. Kung mayroon kang mga alalahanin sa kalusugan, laging kumunsulta sa isang kwalipikadong propesyonal sa pangangalagang pangkalusugan.